Najzdrowsze miody: Jaki wybrać? [OPINIA DIETETYKA]

Miód jest naturalnym produktem wytwarzanym przez pszczoły i spożywanym od ponad 4 tysięcy lat. Oprócz wyjątkowo słodkiego smaku, charakteryzuje się również wieloma właściwościami zdrowotnymi, co sprawia, że od wieków jest szeroko wykorzystywany w medycynie naturalnej. Bogaty w witaminy, składniki mineralne i antyoksydanty, miód nie tylko dostarcza organizmowi energii, ale także wspomaga odporność, łagodzi dolegliwości związane z przeziębieniem czy przyspiesza proces gojenia się ran.

Istnieje wiele rodzajów miodu, jednak czy każdy z nich wykazuje takie same właściwości? Czy może istnieje odmiana miodu, która wyróżnia się szczególnymi korzyściami dla zdrowia i zasługuje na to, aby stać się stałym elementem naszego codziennego jadłospisu? Na te i wiele innych pytań odpowiemy w poniższym tekście!

Co kryje się w miodzie?

Miód składa się w głównej mierze z cukrów (80%),  głównie glukozy i fruktozy, a także wody (17-20%), która wpływa na jego konsystencję i trwałość. Oprócz tego obecne są w nim enzymy, kwasy organiczne, aminokwasy, flawonoidy, a także niewielkie ilości składników mineralnych i witamin. Skład chemiczny miodu może się jednak różnić w zależności od jego gatunku, pochodzenia oraz warunków, w jakich został zebrany i przechowywany.

Jakie są najzdrowsze orzechy? Zobacz czym się charakteryzują!

Główny podział miodów

Miody dzieli się na 2 główne rodzaje: spadziowy i nektarowy (kwiatowy). Miód spadziowy jest zbierany przez pszczoły z wydzieliny mszyc i charakteryzuje się ciemniejszym kolorem i bardziej intensywnym smakiem w porównaniu do miodów kwiatowych. Jest bogaty w składniki mineralne i ma wiele właściwości zdrowotnych – jego spożywanie zaleca się przy chorobach układu oddechowego, problemach ze strony przewodu pokarmowego, a nawet w stanach obniżonego nastroju i niepokoju.

Miód nektarowy z kolei pochodzi z nektaru kwiatów, a jego smak, kolor, właściwości i aromat różnią się w zależności od rodzaju kwiatów, z których pochodzi. Na rynku dostępne są również tak zwane miody mieszane, które powstają w wyniku połączenia miodów spadziowych z nektarowymi w różnych proporcjach.

Rodzaje miodów nektarowych

Miód akacjowy

Jest jednym z najbardziej popularnych miodów ze względu na jego delikatny, słodki smak i jasną, przejrzystą barwę. Wykorzystuje się go w gastronomii jako dodatek do dań i napojów, a stosunkowo wysoka zawartość fruktozy sprawia, że ma on względnie niski indeks glikemiczny i w umiarkowanych ilościach może być spożywany przez osoby z uregulowaną cukrzycą typu 2.  

Miód akacjowy jest szczególnie polecany przy dolegliwościach ze strony układu pokarmowego, takich jak niestrawność, czy inne problemy żołądkowo-jelitowe. Łagodzi też objawy przeziębienia, w tym kaszel (zwłaszcza suchy) i ból gardła. Jest szczególnie bogaty w przeciwutleniacze, chroniąc tym samym komórki przed szkodliwym działaniem wolnych rodników oraz wspierając odporność i ogólny stan zdrowia organizmu.

Miód lipowy

Kolejny bardzo popularny w Polsce rodzaj miodu. Wyróżnia się jasnożółtą barwą i ostrym, kwiatowym smakiem z miętowymi nutami. Uznawany jest za jeden z najlepszych, naturalnych środków na przeziębienie. Wykazuje działanie wykrztuśne, obniżające gorączkę, a także przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Co ciekawe, olejek lipowy w nim zawarty ma również właściwości uspokajające, łagodzące stres, zmniejszające bezsenność i poprawiające koncentrację, więc świetnie sprawdzi się w dzisiejszym zabieganym świecie.

Miód lipowy jest również stosowany w celach kosmetycznych, zwłaszcza w produktach do pielęgnacji skóry i włosów, ze względu na swoje właściwości nawilżające i łagodzące. Może być również nakładany na skórę miejscowo w celu złagodzenia stanów zapalnych i podrażnień.

Które oleje roślinne najlepiej wykorzystywać w kuchni? Zobacz jak najzdrowiej smażyć

Miód gryczany

Pochodzi z nektaru kwiatów gryki i charakteryzuje się ciemną barwą oraz niezwykłym, intensywnym smakiem z lekko gorzkawym aromatem. Jest szczególnie polecany osobom aktywnym fizycznie, ponieważ zawiera duże ilości rutyny – składnika wspomagającego przyswajanie witaminy C niezbędnej dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego organizmu. Rutyna korzystnie wpływa też na naczynia krwionośne, zwiększając ich elastyczność i tym samym poprawiając krążenie krwi, a także zapobiegając formowaniu się blaszek miażdżycowych.

Dzięki właściwościom przeciwutleniającym, miód gryczany może także pomagać w ochronie komórek przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, wspierając zdrowie i zapobiegając procesom starzenia się organizmu. Jego działanie przeciwzapalne może również łagodzić stany zapalne naczyń krwionośnych oraz zmniejszać ryzyko rozwoju chorób serca.

Dodatkowo, miód gryczany jest bogaty w składniki odżywcze, takie jak witaminy z grupy B oraz żelazo, co czyni go cennym dodatkiem do diety dla osób borykających się z niedokrwistością lub mających zwiększone zapotrzebowanie na te składniki.

Miód rzepakowy

Miód rzepakowy jest produkowany z nektaru kwiatów rzepaku, rośliny uprawnej znanej głównie ze względu na swoje żółte kwiaty i szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym i olejarskim. Charakteryzuje się jasną, złocistą barwą oraz delikatnym, łagodnym smakiem, często porównywanym do smaku syropu klonowego. Wyróżnia go wysoka zawartość glukozy, co sprawia, że szybko dostarcza energii organizmowi, dzięki czemu polecany jest sportowcom uprawiającym dyscypliny wytrzymałościowe.

Oprócz tego, miód rzepakowy wspomaga działanie wątroby, trzustki, nerek i pęcherzyka żółciowego. Dzięki silnym właściwościom przeciwbakteryjnym, łagodzi stany zapalne i objawy przeziębiania, Wpływa również korzystnie na profil lipidowy, obniżając poziom “złego” cholesterolu LDL i podwyższając poziom “dobrego” cholesterolu HDL, a dzięki wysokiej zawartości potasu wspomaga również pracę serca.

Ze względu na właściwości nawilżające, łagodzące i odżywcze, wielu producentów kosmetyków wykorzystuje miód rzepakowy jako składnik główny lub dodatek do różnego rodzaju maseczek, kremów i balsamów do pielęgnacji skóry. Jego lekka, delikatna konsystencja sprawia, że jest on łatwo absorbowany przez skórę, co jest szczególnie ważne dla osób z suchą lub skłonną do podrażnień skórą.

Sprawdź ofertę najlepszych internetowych sklepów ekologicznych i ze zdrową żywnością

Miód wielokwiatowy

Miód wielokwiatowy, jak sama nazwa wskazuje, powstaje z nektarów zebranych z wielu różnych roślin, a jego skład i właściwości są zależne od otoczenia oraz czasu zbioru. Ze względu na różnorodność roślin, z których pochodzi, miód wielokwiatowy może mieć zróżnicowany skład chemiczny oraz charakteryzować się różnymi właściwościami smakowymi i aromatami.

Miód manuka, czyli płynne złoto

Miód manuka to wyjątkowy rodzaj miodu pochodzący z nektaru kwiatów manuka, rośliny występującej głównie w Nowej Zelandii i w Australii. Wyróżnia się przede wszystkim obecnością związku znanego jako metyloglioksal (MGO), który nadaje mu potężne właściwości antybakteryjne, przeciwzapalne i przeciwwirusowe.

Już od czasów starożytnych był wykorzystywany do leczenia ran ze względu na zdolność tworzenia bariery, chroniącej przed infekcjami. Co ciekawe, badania wykazały, że miód manuka przyspiesza proces gojenia ran, stymuluje regenerację tkanek i zmniejsza dolegliwości bólowe związane z oparzeniami. To niezwykłe połączenie właściwości sprawia, że jest on ceniony jako skuteczne narzędzie w pielęgnacji skóry i leczeniu różnych schorzeń. 

Regularne spożywanie miodu manuka chroni również przed infekcjami w obrębie jamy ustnej oraz wrzodami żołądka spowodowanymi zakażeniem bakterią H. Pylori, a dzięki niezwykle silnemu działaniu antybakteryjnym stosuje się go jako środek wspomagający leczenie infekcji u osób chorujących na mukowiscydozę.  

Niestety, miód manuka mimo szeregu pozytywnych właściwości, jest znacznie mniej popularny w Polsce, a jego wysoka cena czyni go produktem luksusowym, dlatego też nazywa się go “płynnym złotem”.

Sztuczny miód

Sztuczny miód, nazywany także „miodem syropowym” lub „substytutem miodu”, to produkt naśladujący prawdziwy miód pszczeli, ale w odróżnieniu od niego nieposiadający  enzymów, witamin, składników mineralnych ani żadnych innych substancji odżywczych, które sprawiają, że miód pszczeli jest tak ceniony ze względu na swoje korzyści zdrowotne.

Ponadto, w przeciwieństwie do prawdziwego miodu, który zawiera naturalne antyoksydanty, substytut może zawierać dodatkowe konserwanty, barwniki oraz inne substancje chemiczne, które mogą być szkodliwe dla zdrowia.

Jaki miód jest najzdrowszy?

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie, ponieważ każdy rodzaj miodu ma swoje unikalne właściwości odżywcze i korzyści zdrowotne. Dlatego też, zamiast szukać jednej, „najzdrowszej” odmiany, warto eksperymentować z różnymi rodzajami miodu i wybierać te, które najlepiej odpowiadają naszym indywidualnym potrzebom zdrowotnym i preferencjom smakowym.

Komentarz dietetyczny

Pamiętaj, że miód, choć bogaty w korzystne składniki odżywcze i posiadający wiele właściwości zdrowotnych, nadal jest źródłem kilokalorii i cukrów prostych. Dlatego spożywanie go należy traktować z umiarem, zwłaszcza jeśli masz problemy z kontrolą masy ciała lub chorujesz na cukrzycę. Miód nie jest również zalecany dzieciom poniżej 1 roku życia ze względu na ryzyko związane z wystąpieniem botulizmu niemowlęcego, czyli rzadkiej, ale poważnej choroby wywołanej przez toksynę bakteryjną Clostridium botulinum, która może znajdować się w miodzie, nawet tym pasteryzowanym. 

Bibliografia:

• Bąkowska M., Janda-Milczarek K., “Właściwości prozdrowotne wybranych miodów”, Pomeranian Journal of Life Sciences 2018, 64.
• Hegazi N.M. i wsp., “The super-food Manuka honey, a comprehensive review of its analysis and authenticity approaches”, Journal of Food Science and Technology 2022, 59(7), 2527-2534.