Q-commerce w Polsce: Najwięksi gracze, modele biznesowe i perspektywy [ANALIZA]

W miarę jak życie staje się coraz szybsze, konsumenci oczekują też coraz szybszej realizacji usług. Platformy prowadzą wyścig na minuty, próbując prześcignąć się w czasie dostawy. To właśnie dlatego jednym z trendów w e-handlu, który zdobywa coraz większą popularność, jest q-commerce. Jacy są najwięksi gracze na rynku dostaw w Polsce? Przeanalizujemy w jaki sposób działają!

Quick commerce to określenie na szybkie dostawy, realizowane w ciągu kilkunastu do kilkudziesięciu minut od złożenia zamówienia przez internet. To odpowiedź na zapotrzebowanie współczesnych konsumentów na jeszcze szybsze, bardziej wygodne i dostępne niemal natychmiast zakupy. Jak ten rynek wygląda w Polsce?

W modzie coraz szybsze zakupy

O ile handel elektroniczny jest powszechnie akceptowany jako standardowe rozwiązanie zakupowe, to q-commerce stał się prawdziwym fenomenem. Użytkowników nie zadowala już dostawa next day (następnego dnia), która jest powszechnie dostępna w sektorze e-grocery.

Na arenie międzynarodowej q-commerce stał się jednym z najszybciej rozwijających się sektorów handlu online. W ciągu ostatnich kilku lat zaobserwowaliśmy spektakularny wzrost popularności tego modelu biznesowego na całym świecie. W Polsce jednak taki rodzaj usług nie jest jeszcze szeroko dostępny.

Q-commerce w Polsce

Dostawy ekspresowe i dostawy tego samego dnia (same day delivery) wciąż w Polsce raczkują. Takie usługi oferuje niewielu dostawców i są dostępne tylko w największych miastach w kraju. Firmy regularnie poszerzają zasięgi dostaw, jednak wciąż obejmują one tylko gęsto zaludnione obszary.

Prekursorami na rynku dostaw w Polsce były platformy e-gastronomiczne Pyszne.pl i Pizzaportal. To właśnie one przecięły szlaki dla serwisów oferujących ekspresowe dostawy produktów spożywczych.

Najwięksi gracze q-commerce

W Polsce działają zarówno zagraniczne, jak i rodzime firmy q-commerce. Można je podzielić na dwie podstawowe grupy: firmy logistyczne, oferujące dowóz ze współpracujących lokali gastronomicznych i handlowych takie jak Glovo czy Uber Eats oraz firmy typu „dark store”, które posiadają własne magazyny – jak Lisek.App lub Żabka Jush.

Kto dominuje na polskim rynku e-grocery? Sprawdź to!

Sposoby działania obu rodzajów firm znacznie różnią się od siebie z perspektywy organizacyjnej, ale też z perspektywy samych użytkowników. W pierwszym przypadku klient ma do wyboru szeroki asortyment z różnorodnych sklepów i restauracji. Druga opcja wyróżnia się szybkością i tanią dostawą.

Logistyczne firmy q-commerce

Tego typu sklepy q-commerce są już dość szeroko dostępne w Polsce, często nawet w mniejszych miejscowościach. Największe z nich to międzynarodowe korporacje, które oprócz zakupów spożywczych posiadają w ofercie też inne produkty i usługi. Takie firmy jak Bolt czy Uber proponują również np. usługi taksówkarskie czy e-gastronomiczne.

Na polskim rynku q-commerce znajdziemy 6 dużych graczy: Glovo, Wolt, Uber Eats, Bolt Food, Everli oraz InPost Fresh. Wszystkie te marki z wyjątkiem InPostu są częścią różnych grup międzynarodowych, działających też na wielu innych rynkach.

Zobacz ranking aplikacji q-commerce

Sklepy typu 'dark store’

Firm typu dark store jest mniej niż innych firm z obszaru q-commerce. Mają też dużo bardziej ograniczone pole działania ze względu na problemy logistyczne. Takie sklepy będą oferować szybszą dostawę, ale ich usługi są dostępne tylko w dużych miastach.

Lisek, Jush czy BIEK?

Kto zwycięża w rankingu dark store? Według raportu ASM Sales Force Agency z 2022 roku, najlepszy jest Jush! Eksperci przeanalizowali 11 czynników istotnych dla konsumentów takich jak czas dostawy i ceny. Zaraz za Jush! uplasował się Lisek.App, a ostatnie miejsce na podium zajął BIEK – czyli usługa będąca efektem współpraca Glovo z Biedronką.

Największymi rywalami w kwestii szybkości dostawy i dostępności są w tej kategorii Jush! i Lisek. Pozostałe firmy: Bolt Market i Wolt Market są w tym momencie dostępne tylko w Warszawie. Lisek posiada magazyny w 10 miastach, w: Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Gdańsku, Gdyni, Sopocie, Poznaniu, Łodzi, Piasecznie i Katowicach. Żabka Jush jest natomiast dostępna w Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Poznaniu, Sopocie i Warszawie.

Znikające ciemne sklepy

Chociaż obserwujemy jak w Polsce powstają kolejne ciemne sklepy, nie można ignorować też tych, które znikają. Tę niszę w dużym stopniu wypełnili doświadczeni gracze, istniejące już sieci sklepów stacjonarnych. W przeciwieństwie do start upów posiadają już infrastrukturę, pulę klientów i duże nakłady potrzebne na rozwój takiej działalności.

Jak skomentował w rozmowie z Wiadomościami Handlowymi Rafał Brzoska, prezes InPostu: „to niszowa działalność z miejscem dla jednego lub dwóch graczy na rynku. Ściganie się na minuty nie ma sensu, a ten model działalności wiąże się z olbrzymim kosztem finansowym, jak również środowiskowym, a świadomość konsumentów w tym zakresie rośnie.”

Jokr, Gorilla i Swyft

Przez długi okres czasu jednym z najprężniej działających ciemnych sklepów był Jokr. Firma posiadała 7 sklepów w Warszawie i planowała otwarcie 20 kolejnych, również w innych miastach. W 2022 roku ogłosiła jednak zawieszenie działalności. Jeszcze w 2021 roku z rynku zniknęła też firma Swyft, która prowadziła w Polsce działalność zaledwie kilka miesięcy.

Otwarcie sklepu typu dark store w Polsce planowała Barbora, działający już w kraju sklep e-grocery. Wejście na rynek zapowiadała też platforma Gorillas. Obie firmy wycofały się z tego pomysłu. Barbora zrezygnowała z prowadzenia ciemnego sklepu Barbora Express po wstępnych testach, a Gorillas nie zdążyło nawet pojawić się w Polsce przed wycofaniem się z niej.

Ciemne sklepy czy firmy logistyczne?

Dark stores i tradycyjne firmy logistyczne stanowią dwa różne podejścia do obsługi q-commerce, każde z własnymi zaletami i ograniczeniami. W przeciwieństwie do tradycyjnych sklepów, ciemne sklepy nie obsługują klientów na miejscu, co pozwala na zoptymalizowanie procesu kompletowania zamówień. Firmy logistyczne, z drugiej strony, specjalizują się w transporcie i dostawach, często korzystając z istniejącej infrastruktury i sieci magazynów.

Zobacz też:
E-grocery, dark store czy sklep hybrydowy? Gdzie jest najtaniej?

Dark stores mają przewagę w szybkości obsługi zamówień i minimalizacji kosztów dostawy dzięki lokalizacji w centrach miast. Firmy logistyczne mogą oferować bardziej zróżnicowane usługi, ale mogą napotykać na wyzwania związane z szybkim czasem dostawy. Wybór pomiędzy dark stores a firmami logistycznymi zależy od konkretnych potrzeb preferencji klientów, którzy oczekują zarówno szybkiej dostawy, jak i wyboru produktów.