Praca zmianowa – zmienna dieta: Jak nocne zmiany wpływają na jakość jedzenia?

Praca na nocnych zmianach jest nieodłącznym elementem wielu zawodów, szczególnie w sektorze opieki zdrowotnej. Niesie to ze sobą specyficzne wyzwania, które mogą negatywnie wpływać na zdrowie pracowników w tym na jakość ich diety. Nowe badanie opublikowane w czasopiśmie Nutrients pokazuje jakie skutki dla cyklu dobowego i sposobów odżywiania może nieść ze sobą praca na nocne zmiany. 

W najnowszym badaniu obserwacyjnym przeprowadzonym na pracownikach służby zdrowia pracujących na nocnych zmianach wykazano, że zarówno jakość diety, jak i jej zrównoważenie znacznie pogarszają się podczas pracy na nocną zmianę. Dlaczego tak jest? Czy można temu zapobiec?

Czy nocne zmiany mają wpływ na zdrowie?

Zakłócenie rytmu dobowego spowodowane pracą na nocnych zmianach może prowadzić do wielu negatywnych konsekwencji zdrowotnych. Osoby pracujące w ten sposób mogą doświadczaj upośledzonej tolerancji glukozy, zmniejszonej wrażliwości na insulinę, otyłości, chorób kardiometabolicznych czy nowotworów.

Osoby pracujące na nocnych zmianach mają o 23% wyższe ryzyko zawału serca i o 5% wyższe ryzyko udaru w porównaniu do osób pracujących w standardowych godzinach. Badanie przeprowadzone na ponad 24,000 kobietach pracujących na nocnych zmianach wykazało, że ich ryzyko zachorowania na raka piersi jest o 40% wyższe w porównaniu do kobiet pracujących w dziennych godzinach. Wiadomo też, że osoby pracujące na nocnych zmianach często mają zaburzenia snu takie jak bezsenność lub nadmierna senność w ciągu dnia. Mają też zwiększone ryzyko wystąpienia zaburzeń nastroju i zaburzeń lękowych.

Jakie są najlepsze naturalne produkty na dobry sen?

Nie tylko zaburzenie cyklu dobowego, ale też niezbilansowana dieta?

Badanie naukowców z Uniwersytetu w Gazie pokazuje, że wiele problemów zdrowotnych osób pracujących na nocne zmiany wynika nie tylko z zakłóceń rytmu snu, ale także z niezdrowych nawyków żywieniowych, które pojawiają się podczas pracy na nocnych zmianach.

Jakość diety pracowników nocnych zmian oraz zrównoważenie diety były znacznie niższe podczas pracy nocnej w porównaniu do okresu przed i po zmianie. Pracownicy często wybierali niezdrowe przekąski bogate w tłuszcze, sód i cukry dodane, aby utrzymać czujność podczas pracy. Wzrastało spożycie kwasów tłuszczowych i dodatkowych cukrów.

Dlaczego nocne zmiany wpływają na dietę?

Wyniki badania pokazały, że nocna zmiana była głównym czynnikiem wpływającym na jakość diety, niezależnie od wieku, płci, BMI, stanu cywilnego, tytułu zawodowego i możliwości drzemki podczas zmiany. Oznacza to, że praca nocna sama w sobie jest kluczowym czynnikiem wpływającym na nawyki żywieniowe pracowników. Ale dlaczego?

Zakłócenie rytmu dobowego

Praca w nocy zaburza naturalny rytm dobowy, co wpływa na wydzielanie hormonów takich jak melatonina i kortyzol. Melatonina reguluje sen i jest produkowana w ciemności. Niski poziom tego hormonu w trakcie nocnej zmiany może prowadzić do problemów ze snem. Natomiast wysoki poziom kortyzolu, hormonu stresu, może prowadzić do zwiększonego apetytu na wysokokaloryczne jedzenie.

Praca w nocy może też powodować trudności z prawidłowym wydzielaniem insuliny, co może prowadzić do zaburzeń metabolizmu glukozy i większego apetytu na jedzenie bogate w cukry i węglowodany. Apetyt na niezdrowe przekąski może być też wzmagany przez nieregularne spożywanie posiłków.

Jak dieta wpływa na zdrowie psychiczne?

Zmęczenie i spadek energii

Pracownicy nocni często doświadczają zmęczenia i spadku energii, co może prowadzić do sięgania po jedzenie bogate w cukry i tłuszcze, które jest w stanie szybko podnieść poziom energii i czujności. W tym samym celu pracownicy mogą również spożywać napoje energetyczne, które często są bogate w cukry i sztuczne dodatki.

Nuda i stres

Długie godziny pracy w nocy mogą prowadzić do nudy i stresu, które skłaniają do sięgania po jedzenie jako formę pocieszenia lub rozrywki. Nocne zmiany (szczególnie w sektorze ochrony zdrowia) mogą też prowadzić do używania jedzenia jako sposobu radzenia sobie z emocjami lub ze stresem.

Warto też pamiętać o tym, że w nocy dostęp do zdrowych opcji żywieniowych może być ograniczony. Pracownicy mogą mieć trudności ze znalezieniem świeżych owoców, warzyw czy pełnowartościowych posiłków, co prowadzi do częstszego wybierania przetworzonych i niezdrowych przekąsek.

Jak zapobiegać gorszemu odżywianiu w trakcie nocnych zmian?

Praca zmianowa stanowi wyzwanie dla zdrowia pracowników. Co robić, żeby pomóc im zachować równowagę? Konieczne jest zapewnienie pracownikom nocnych zmian dostępu do zdrowych alternatyw żywieniowych w miejscach pracy. Jeżeli pracujesz na nocne zmiany i Twoja firma nie zapewnia Ci takiego dostępu, możesz postarać się tak planować posiłki, żeby zawsze mieć dla siebie w pracy zdrowe produkty, które pomogą Ci utrzymać odpowiedni poziom energii.

Poziom diety pracowników może też znacząco podnieść organizowanie odpowiednich przerw na posiłki oraz zapewnienie zdrowych opcji żywieniowych w kantynach i automatach z jedzeniem.