Mikroplastik na Twoim talerzu. Co to jest i jak na nas wpływa?

Jeszcze kilkanaście lat temu słowo „mikroplastik” brzmiało jak techniczny żargon. Dziś coraz częściej pojawia się w nagłówkach gazet, w rozmowach o ekologii, a nawet… na etykietach produktów spożywczych. Mikroplastik jest wszędzie – w wodzie, w powietrzu, a nawet w naszych ciałach. Ale czy rzeczywiście zjadamy plastik? I co to oznacza dla naszego zdrowia?

Czym jest mikroplastik?

Mikroplastik to drobinki tworzyw sztucznych o średnicy mniejszej niż 5 mm. Mogą być produkowane celowo – np. jako ścierniwa w kosmetykach – lub powstają w wyniku rozpadu większych kawałków plastiku, takich jak butelki, torby czy opakowania.

Są praktycznie niewidoczne gołym okiem, ale ich wpływ na środowisko – i na nasze zdrowie – może być gigantyczny.

Gdzie jest mikroplastik? Sprawdź czy go zjadasz

Nie musisz zjadać plastikowej słomki, by mikroplastik trafił do Twojego organizmu. Oto kilka produktów, w których naukowcy wykryli mikroplastik:

• Woda butelkowana – w 93% próbek popularnych marek wody wykryto mikroplastik.
• Ryby i owoce morza – szczególnie te, które spożywa się w całości, jak małże i krewetki.
• Sól morska – mikroplastik osadza się w oceanach, a potem trafia do kryształków soli.
• Piwo, miód, mleko, warzywa i owoce – plastik z powietrza osiada na roślinach, a gleba zawiera mikrodrobinki plastiku z nawozów i ścieków.

Zależy Ci na zdrowiu? Wypróbuj sklepy eko

Ile plastiku zjadamy rocznie?

Według szacunków naukowców z Uniwersytetu w Newcastle, przeciętny człowiek zjada nawet do 5 gramów mikroplastiku tygodniowo – to tyle, co karta kredytowa. W ciągu roku daje to 250 gramów. W ciągu życia? Kilkanaście kilogramów.

Brzmi jak science fiction? A to tylko początek.

Jak plastik trafia do naszego jedzenia?

• Z wody pitnej – Zarówno woda butelkowana, jak i z kranu zawiera mikroplastik. Winna jest nie tylko sama butelka, ale też cały proces pakowania i transportu.
• Z powietrza – Pył z tworzyw sztucznych unosi się w powietrzu – i osiada na jedzeniu, naczyniach, kuchennych blatówkach. Oddychamy nim i połykamy mimowolnie.
• Z gleby i nawozów – Zanieczyszczona mikroplastikiem gleba wpływa na uprawy warzyw i owoców. Mikroplastik przedostaje się do korzeni i owoców, a następnie – do naszego żołądka.

Co mikroplastik robi z naszym ciałem?

Tu sprawa robi się poważna. Naukowcy wciąż badają wpływ mikroplastiku na organizm człowieka, ale wyniki są niepokojące:

• Stan zapalny – drobinki plastiku mogą podrażniać układ pokarmowy.
• Zaburzenia hormonalne – niektóre związki chemiczne w plastiku (np. ftalany, bisfenol A) działają jak „fałszywe hormony”.
• Wpływ na mikrobiom jelitowy – mikroplastik może zaburzać równowagę dobrych bakterii jelitowych.
• Przenikanie do tkanek – badania wykazały, że mikroplastik może przedostawać się do krwi, wątroby, płuc, a nawet mózgu.

Plastik w krwiobiegu? To już się dzieje

W 2022 roku holenderscy naukowcy po raz pierwszy potwierdzili obecność mikroplastiku we krwi ludzkiej. To przełomowe odkrycie pokazało, że plastik nie tylko przechodzi przez nasz układ trawienny, ale może krążyć po całym organizmie.

Czy to już nieodwracalne?

Choć mikroplastik jest wszechobecny, nie jesteśmy bezradni. Naukowcy, organizacje ekologiczne i producenci żywności coraz intensywniej pracują nad rozwiązaniami:

• W niektórych krajach zakazano mikroplastiku w kosmetykach i detergentach.
• Powstają nowe technologie filtracji wody i powietrza.
• Rosnąca świadomość konsumencka skłania firmy do zmiany opakowań i surowców.

Kupuj przez internet. Gdzie jest najtaniej?

Jak się chronić? Praktyczne porady

Choć nie unikniemy mikroplastiku całkowicie, możemy ograniczyć jego ilość w naszej diecie:

• Pij wodę z filtra, najlepiej z dzbanków lub butelek wielorazowych z filtrem.
• Unikaj plastiku w kuchni – zamiast pojemników plastikowych używaj szklanych lub metalowych.
• Gotuj w domu – jedzenie z plastikowych opakowań na wynos często zawiera więcej mikroplastiku.
• Czytaj etykiety – unikaj kosmetyków i past do zębów z polietylenem lub polipropylenem.
• Wietrz mieszkanie i odkurzaj regularnie – mikroplastik w postaci kurzu unosi się w powietrzu.

Czy jesteśmy ostatnim pokoleniem jedzącym plastik?

Nie musi tak być. Mikroplastik to efekt naszych decyzji jako społeczeństwa – i to my mamy moc, by je zmienić. Zmniejszanie produkcji plastiku, lepsza segregacja odpadów, zmiana stylu życia – to wszystko ma znaczenie.

Mikroplastik to jeden z największych cichych problemów XXI wieku. Choć jest niewidoczny, może wywierać gigantyczny wpływ na nasze zdrowie i planetę. Dlatego warto nie tylko mówić o problemie, ale też działać – codziennie, w małych krokach.

Bo im mniej plastiku wokół nas, tym mniej plastiku… w nas.