Dieta Karniwora: Jakie skutki dla zdrowia?

Dieta karniwora (carnivore diet) to jedna z najbardziej restrykcyjnych diet eliminacyjnych, oparta wyłącznie na produktach odzwierzęcych. Zdobywa popularność wśród osób poszukujących sposobów na poprawę zdrowia metabolicznego, redukcję stanów zapalnych czy utratę masy ciała. Jednak eliminacja wszystkich produktów roślinnych rodzi pytania dotyczące jej długoterminowego wpływu na zdrowie, w tym adekwatności odżywczej i potencjalnych niedoborów.

Co badania naukowe mówią na temat diety karniwora? Na czym polega? Kto kategorycznie nie powinien jej stosować i jaki może mieć wpływ na zdrowie?

Czym jest dieta karniwora?

Dieta karnivora to sposób odżywiania oparty wyłącznie na produktach pochodzenia zwierzęcego, eliminujący wszystkie roślinne składniki. Jest to jedna z najbardziej restrykcyjnych diet eliminacyjnych, ponieważ wyklucza warzywa, owoce, zboża, rośliny strączkowe, orzechy, nasiona, oleje roślinne oraz wszystkie produkty zawierające węglowodany. Osoby stosujące ten sposób żywienia opierają swoją dietę na mięsie (zwłaszcza wołowinie, wieprzowinie, jagnięcinie i drobiu), rybach, owocach morza, jajach oraz tłuszczach zwierzęcych, takich jak masło, smalec czy łój wołowy.

W zależności od indywidualnych preferencji i tolerancji, dieta karnivora może obejmować także podroby (np. wątrobę, serca, nerki), buliony kostne oraz nabiał, choć niektóre wersje diety wykluczają produkty mleczne ze względu na laktozę i kazeinę. Niektóre osoby stosujące tę dietę dopuszczają także przyprawy, kawę i herbatę, choć w wersji ścisłej są one eliminowane ze względu na ich roślinne pochodzenie. Celem diety karnivora jest maksymalne ograniczenie węglowodanów i potencjalnych substancji antyodżywczych zawartych w roślinach, co według zwolenników ma prowadzić do poprawy zdrowia metabolicznego, redukcji stanów zapalnych i lepszej kontroli masy ciała.

Czy czerwone mięso może powodować raka jelita grubego?

Skład odżywczy diety carnivore

Według badań Goedeke i in. (2025) opublikowanych w czasopiśmie Nutrients, dieta karnivora spełnia wiele norm żywieniowych dla kluczowych mikroelementów, takich jak:

✅ Wystarczające lub wysokie spożycie:

• Witamin B2, B3, B6, B12,
• Fosforu, cynku, selenu, witaminy A,
• Białka i tłuszczów.

❌ Potencjalne niedobory:

• Witamina C – minimalna ilość w diecie, jednak niektórzy sugerują, że w warunkach ketogenezy jej zapotrzebowanie może być niższe.
• Magnez, wapń, potas – składniki mineralne często deficytowe, zwłaszcza w wersji bez nabiału.
• Tiamina (witamina B1) – kluczowa dla metabolizmu węglowodanów, choć w diecie karnivora spożycie węglowodanów jest niskie, co może zmniejszać jej zapotrzebowanie.
• Żelazo – wersja diety bez podrobów może dostarczać niewystarczające ilości, zwłaszcza u kobiet.
• Błonnik – całkowity brak, co może wpływać na mikrobiom jelitowy.

Dieta karniwora: Potencjalne korzyści

Dieta karnivora, choć kontrowersyjna, zyskała popularność wśród osób poszukujących sposobów na poprawę zdrowia metabolicznego, redukcję stanów zapalnych i kontrolę masy ciała. Zwolennicy tej diety twierdzą, że przynosi ona szereg korzyści zdrowotnych, co potwierdzają badania ankietowe oraz liczne relacje osób stosujących ten model żywienia.

Redukcja stanów zapalnych

Jednym z najczęściej zgłaszanych efektów diety karnivora jest redukcja stanów zapalnych. Wyeliminowanie produktów roślinnych, które zawierają potencjalnie prozapalne substancje, takie jak lektyny, fityniany czy kwas szczawiowy, może pomóc osobom cierpiącym na choroby autoimmunologiczne, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń czy łuszczycowe zapalenie stawów. Niektóre osoby zauważają także poprawę w przebiegu chorób zapalnych jelit, takich jak choroba Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego.

Czym jest dieta lwa? O co z nią chodzi?

Poprawa kontroli poziomu cukru we krwi

Kolejną istotną korzyścią jest poprawa kontroli poziomu cukru we krwi. Dieta karnivora eliminuje niemal wszystkie źródła węglowodanów, co prowadzi do stabilizacji poziomu glukozy i obniżenia poziomu insuliny. Może to być korzystne dla osób z insulinoopornością, zespołem metabolicznym i cukrzycą typu 2. Niektóre badania nad dietą niskowęglowodanową sugerują, że taki model żywienia może pomóc w redukcji insulinooporności i poprawie wrażliwości na insulinę.

Mniejsze problemy żołądkowo-jelitowe

Wielu zwolenników diety karnivora zgłasza również zmniejszenie objawów problemów żołądkowo-jelitowych, takich jak wzdęcia, biegunki, refluks czy zespół jelita drażliwego (IBS). Eliminacja błonnika, który w nadmiarze może powodować podrażnienia jelit i nasilać objawy u osób z nadwrażliwością, sprawia, że niektóre osoby odczuwają poprawę trawienia i zmniejszenie dolegliwości ze strony układu pokarmowego.

Lepsze zdrowie skóry

Korzystne efekty diety mogą być również widoczne w poprawie zdrowia skóry. Niektóre osoby zgłaszają ustąpienie trądziku, egzemy czy łuszczycy, co może być związane z ograniczeniem spożycia roślinnych substancji antyodżywczych oraz eliminacją produktów o wysokim indeksie glikemicznym, które mogą zaostrzać problemy skórne.

Choć wiele osób zauważa pozytywne efekty stosowania diety karnivora, warto zaznaczyć, że większość danych pochodzi z relacji subiektywnych i badań ankietowych, a nie z dużych, długoterminowych badań klinicznych. Konieczne są dalsze badania naukowe, aby ocenić wpływ tej diety na zdrowie w dłuższej perspektywie.

Dieta carnivore: Ryzyko

Mimo licznych korzyści zgłaszanych przez osoby stosujące dietę karnivora, istnieją również poważne wątpliwości dotyczące jej długoterminowego wpływu na zdrowie.

Duża ilość tłuszczów nasyconych

Jednym z głównych zarzutów wobec tej diety jest wysokie spożycie tłuszczów nasyconych, które tradycyjnie wiązano z podwyższonym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych. Jednak coraz więcej badań podważa tę hipotezę, sugerując, że tłuszcze nasycone same w sobie nie są głównym czynnikiem ryzyka chorób serca. Kluczowe może być tu indywidualne podejście i monitorowanie parametrów lipidowych, takich jak poziom cholesterolu LDL, HDL oraz triglicerydów.

Brak błonnika

Kolejnym potencjalnym problemem jest brak błonnika, co może wpłynąć na mikrobiom jelitowy i zdrowie przewodu pokarmowego. Tradycyjnie uważa się, że błonnik jest niezbędny dla zdrowia jelit, ponieważ stanowi pożywkę dla korzystnych bakterii i wspomaga produkcję krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, takich jak maślan, które odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu integralności błony śluzowej jelit. Jednak niektóre teorie sugerują, że ketony produkowane w stanie ketozy mogą zastępować korzystne działanie maślanu, a dieta niskobłonnikowa nie musi prowadzić do problemów trawiennych u wszystkich osób.

Niedobór składników odżywczych

Dieta karnivora może również prowadzić do niedoborów niektórych składników odżywczych, szczególnie jeśli jest źle zbilansowana. Wśród potencjalnych deficytów wymienia się:

• Wapń – zwłaszcza u osób, które eliminują nabiał,
• Magnez, potas – ważne dla pracy mięśni i układu nerwowego,
• Jod – jeśli dieta nie zawiera owoców morza ani soli jodowanej,
• Witaminę C – choć niektórzy sugerują, że w warunkach ketogenezy zapotrzebowanie na nią może być niższe.

Z tego względu wiele osób stosujących dietę karnivora decyduje się na suplementację wybranych mikroelementów, zwłaszcza magnezu, potasu i jodu.

Podsumowując, dieta karnivora może przynosić korzyści w niektórych przypadkach, zwłaszcza u osób z chorobami autoimmunologicznymi, problemami metabolicznymi czy trawiennymi. Jednak jej długoterminowe skutki pozostają niejasne, a ryzyko niedoborów oraz potencjalne zagrożenia dla zdrowia sercowo-naczyniowego wymagają dalszych badań i indywidualnego podejścia.